Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są wartości niematerialne i prawne. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 14 ustawy o rachunkowości, są to środki nabyte przez jednostkę (czyli firmę), zaliczane do aktywów trwałych prawa majątkowe, nadające się do gospodarczego wykorzystania przez firmę dłużej niż rok. Do wartości tych zalicza się:
- prawa autorskie i pokrewne, licencje, koncesje
- patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe i zdobnicze, prawa do wynalazków
- know-how (prawo do wykorzystania wiedzy w przemyśle, handlu, nauce lub organizacji)
- nabytą wartość firmy
- koszty zakończonych praw rozwojowych
- spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu mieszkalnego i do lokalu użytkowego
- prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
Według przepisów podatkowych, wartości niematerialne i prawne mogą być amortyzowane tylko i wyłącznie metodą liniową. Polega ona na równomiernym amortyzowaniu danej wartości przez cały okres jej użytkowania. W przypadku amortyzacji metodą liniową, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej danej wartości, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wprowadzono ją do wykazu. Odpisów można dokonywać do miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową.
Księgowość online
Załóż konto i prowadź KPiR onlineZakładam kontoOdpisów amortyzacyjnych w przypadku wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się w równych ratach co miesiąc, kwartał lub jednorazowo na koniec roku. Jeśli chodzi zaś o stawki amortyzacyjne, ustala się je na podstawie art. 16 m ustawy o CIT. Przepisy podatkowe przeważnie określają minimalny okres amortyzacji poszczególnych wartości – na tej podstawie przedsiębiorca powinien sam ustalić stawki. Nie można ich zmieniać w trakcie dokonywania odpisów.
Warto też pamiętać, że w przypadku wartości niematerialnych i prawnych o wartości poniżej 3,5 tys. zł firma może zaliczyć wydatek na ich nabycie bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w tym miesiącu, w którym zostały oddane do użytku.