Zwolnienie z opłacania składek ZUS – kto z tego może skorzystać?

Prawo przedsiębiorców to stosunkowo nowa ustawa, która weszła w życie w dniu 30 kwietnia 2019 r. w ramach pakietu aktów prawnych zwanego Konstytucją dla Biznesu. Zastąpiła obowiązującą wcześniej Ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.

Nowa ustawa wprowadziła kilka zmian, których celem miało być ułatwienie początkującym przedsiębiorcom założenia i prowadzenia działalności gospodarczej. Jedną ze zmian budzących największe zainteresowanie wśród osób rozpoczynających działalność jest zwolnienie z obowiązku zapłaty składki społecznej ZUS. Jak to działa?

Zgodnie z art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców zwolnienie dotyczy wyłącznie osób fizycznych, które zakładają swoją pierwszą działalność gospodarczą lub też kontynuują ją po upływie nie mniej niż sześćdziesięciu miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia. Dodatkowo, przedsiębiorcy ci nie mogą wykonywać czynności objętych rejestrowaną działalnością na rzecz tych pracodawców, z którymi pracowali przed dniem rozpoczęcia działalności w roku bieżącym lub poprzednim w oparciu o umowę o pracę lub spółdzielczą umowę o pracę. Drogi do zwolnienia nie zamknie nam zatem współpraca w oparciu o umowę zlecenie. Z uwagi na fakt, że spółka cywilna nie ma wyodrębnionej podmiotowości prawnej, z ulgi mogą skorzystać także przedsiębiorcy wykonujący działalność w tej formie.

Zwolnienie jest przyznawane na okres sześciu miesięcy, od dnia dokonania w obrocie pierwszej czynności funkcjonalnie związanej z wykonywaną działalnością. Jest to o tyle istotne, że czasami moment rejestracji jest wcześniejszy niż dokonanie pierwszej czynności (przyjęcie zlecenia, podpisanie umowy). Wtedy dla organu rentowego znaczenie będzie miała ta druga, późniejsza data.

Warto pamiętać, że po upływie zwolnienia, przedsiębiorca nie wchodzi od razu „w pełny ZUS”. Przysługuje mu bowiem prawo do opłacania składek preferencyjnych przez kolejne dwadzieścia cztery miesiące.

W praktyce zwolnienie wygląda tak, że rejestrując działalność wypełniamy jedynie druk ubezpieczenia zdrowotnego ZUS ZZA. Wraz z utratą ulgi musimy wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego, a następnie zgłosić do ubezpieczenia pełnego (zdrowotnego i społecznego) na druku ZUS ZUA.

Co ciekawe, skorzystanie z ulgi jest całkowicie dobrowolne. Zgodnie z art. 18 ust. 2 Prawa przedsiębiorców, przedsiębiorca może zrezygnować z przysługującego mu uprawnienia i zgłosić się także do ubezpieczeń społecznych.

Wprawdzie zwolnienie dotyczy wszystkich przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, ale nie są nim objęci rolnicy ubezpieczeniu w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, o których mowa w art. 5a Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Jak ocenić wprowadzone rozwiązanie? Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi ze względu na relatywnie krótki czas, jaki upłynął od wejścia w życie nowej Konstytucji dla biznesu. Wydaje się jednak, że ulga zagwarantowana przez państwo powinna zadziałać skutecznie, jako bodziec motywacyjny dla tych, którzy rozważali założenie własnej działalności, ale odstraszała ich konieczność comiesięcznego uiszczania składek, które nawet na preferencyjnych warunkach w 2019 r. wyniósł ponad 500,00 zł.