Zasady obliczania różnic kursowych

W wyniku postępującej globalizacji, która przejawia się m.in. internacjonalizacją systemu gospodarczego, coraz częściej zdarza się, że przedsiębiorstwa w ramach swojej codziennej działalności operacyjnej sprzedają bądź nabywają towary (usługi) od kontrahentów zagranicznych.

Ponieważ transakcje tego typu są zawierane w walutach innych niż złoty (najczęściej spotykane waluty zagraniczne w przypadku polskich przedsiębiorstw to euro oraz funt brytyjski), taka sytuacja prowadzi do konieczności właściwego obliczenia różnic kursowych.

Wbrew pozorom, nawet niewielkie wahania kursów walutowych mogą sprawić, że różnice kursowe będą opiewać na kilkaset, a czasem kilka tysięcy złotych – szczególnie, jeśli zawierane są transakcje o dużej wartości. Czym są różnice kursowe i jak należy obliczać je w poprawny sposób? Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje na ten temat.

Czym są różnice kursowe?

Przez określenie różnicy kursowej rozumie się w polskim prawie rachunkowym różnicę pomiędzy:

• wartością faktury w walucie obcej w PLN (po średnim kursie danej waluty przeliczeniowym ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski w dniu roboczym poprzedzającym dzień powstania obowiązku podatkowego), oraz
• wartością – w złotych – faktycznie zapłaconej kwoty z tytułu danego zobowiązania (w tym przypadku bierze się pod uwagę średni kurs ogłoszony przez Narodowy Bank Polski w dniu, w którym dokonano zapłaty).

Dodatnia różnica między tymi kwotami oznaczą dodatnią różnicę kursową (przychód), ujemna zaś – ujemną różnicę kursową (koszt). Jeśli chodzi o księgowanie, w przypadku księgowości uproszczonej (Księga Przychodów i Rozchodów) różnice kursowe zaliczane są do „Pozostałych przychodów” (kol. 8) lub „Pozostałych wydatków” (kol. 13). Dla przedsiębiorstw prowadzących pełne księgi rachunkowe różnice kursowe stanowią przychody bądź koszty finansowe.

Przykładowo: faktura została wystawiona w walucie EUR w dniu 20.07.2021, zapłaty zaś dokonano w dniu 26.07.2021. W takim przypadku, należy przeliczyć wartość z faktury według kursu waluty na dzień 19.07.2021. Różnicę kursową będzie stanowić różnica tej kwoty oraz wartości faktycznie zapłaconych środków według kursu z dnia 26.07.2021.

Zasady obliczania różnic kursowych – podejście bilansowe oraz podatkowe

W praktyce gospodarczej stosuje się dwa podejścia do wyceny różnic kursowych w działalności przedsiębiorstwa. Są to następujące metody:

• metoda podatkowa - w tym podejściu uwzględniane są tylko te różnice kursowe, które zostały zrealizowane w danym roku podatkowym,
• metoda bilansowa – podejście to zakłada, że w danym okresie rozrachunkowym należy koniecznie uwzględnić wszystkie różnice kursowe, zarówno zrealizowane, jak i niezrealizowane.

Różnice kursowe zrealizowane występują, gdy dane różnice zostały faktycznie wycenione i zapłacone w danym roku. Różnice kursowe niezrealizowane powstają, gdy dana różnica kursowa jest tylko wyceniana, ale nie została faktycznie zapłacona w danym roku.

Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe mogą wybrać metodę, z której chcą skorzystać. Z kolei podatnicy rozliczający się według KPiR lub ryczałtu mogą stosować jedynie metodę podatkową.

Zasady obliczania różnic kursowych – podsumowanie

Jak widać, poprawne obliczanie różnic kursowych w działalności przedsiębiorstwa nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać. Konieczne jest m.in. zwrócenie uwagi na kwestie związane z następującymi metodami obliczania różnic, czyli podejściem bilansowym oraz podatkowym. Dzięki znajomości metodyki i jej umiejętnego wykorzystania można uniknąć niepotrzebnych komplikacji podczas kontroli przeprowadzanej przez organy podatkowe.