Wspólnik w spółce z o.o.

Wspólnikiem spółki z o.o. mogą być zarówno osoba fizyczna i prawna, jak i tzw. "ułomne osoby prawne", a więc np. spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa czy komandytowo- akcyjna. Warunkiem zaś uzyskania tego statusu jest objęcie udziału- może to nastąpić już na etapie tzw. spółki z o.o. w organizacji, która z momentem wpisu do KRS przekształca się we właściwą spółkę z o.o. Z samym momentem wpisu wspólnicy spółki z o.o. w organizacji stają się wspólnikami spółki z o.o.

Późniejsze poszerzenie składu osobowego wspólników wiąże się z obowiązkiem dokonania zmiany umowy spółki, dla której ustawa przewiduje wymóg kwalifikowanej większości 2/3 głosów i zaprotokołowania przez notariusza. Nadto konieczne jest sporządzenie nowej listy wspólników i przedłożenie jej przez zarząd do KRS w terminie 7- dniowym, licząc od dnia zdarzenia powodującego zmianę.

Podstawowe uprawnienia

Z posiadaniem statusu wspólnika łączy się szereg uprawnień, które można skategoryzować na:

• uprawnienia ustawowe i umowne- te pierwsze wynikają z mocy ustawy, podczas gdy drugie mają swoje źródło w odpowiednich ustaleniach umownych
• uprawnienia udziałowe i osobiste- uprawnienia udziałowe są związane z samym udziałem i przysługują każdorazowo temu, któremu przysługuje udział, podczas gdy uprawnienia osobiste są ściśle związane z osobą wspólnika, niezależnie od wielkości posiadanego przez niego udziału i nie mogą przechodzić na jego następców. Przykładowymi uprawnieniami, wskazanymi przez ustawę są: uprawnienie co do dywidendy, co do prawa głosu oraz co do uczestnictwa w masie likwidacyjnej
• uprawnienia indywidualne i kolektywne- pierwsze mogą być wykonywane przez każdego ze wspólników samodzielnie, podczas gdy dla czynienia użytku z drugich konieczne jest zebranie określonej większości udziałów. Uprawnienia kolektywne mogą chronić, w zależności od swojego rodzaju, uprawnienia większości bądź mniejszości wspólników

Warto przybliżyć wspomniane, podstawowe uprawnienia wspólników spółki z o.o.:

• Prawo do dywidendy to prawo do udziału w zysku spółki. Jest ono prawem powszechnym- przysługuje każdemu wspólnikowi. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której którykolwiek ze wspólników byłby od udziału w zysku wyłączony (tzw. lwia spółka). Prawo to przysługuje z mocy ustawy, jednakże dla jego wykonania konieczne jest podjęcie uchwały przez wspólników, które następuje bezwzględną większością głosów. Zasadą jest, że udział w zysku ustalany jest proporcjonalnie do posiadanych udziałów, przy czym można tę zasadę umownie wyłączyć, ustalając inne proporcje w granicach wskazanych przez ustawę
• Prawo głosu- oznacza możliwość uczestniczenia w głosowaniu na zgromadzeniu wspólników. Co od zasady udziałom o równej wartości przypada jeden głos. Z kolei w przypadku udziałów nierównych na każde 10 zł przypada jeden głos. W tym przypadku również dopuszcza się odmienną regulację umowną w granicach oznaczonych ustawowo, przy czym niedopuszczalne jest występowanie udziałów "niemych"- nieposiadających prawa głosu.

Podstawowe obowiązki

Wśród podstawowych obowiązków wspólnika spółki z o.o. można wskazać obowiązek wniesienia wkładu, tworzącego kapitał zakładowy spółki. Jest on obowiązkiem wynikającym z mocy prawa, mającym charakter powszechny. Wkład może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny (tzw. aport), a jego wniesienia jest warunkiem koniecznym powstania samej spółki z o.o.- udziały muszą być w pełni pokryte przed rejestracją spółki. Innymi obowiązkami wynikającymi z mocy prawa są obowiązek wyrównania niedoborów w kapitale zakładowym i obowiązek lojalności względem spółki.

Umownie można obarczyć wspólników również innymi obowiązkami, takimi jak: obowiązek objęcia nowych udziałów, obowiązek dokonywania na rzecz spółki dopłat- stanowiących formę dokapitalizowania spółki, a także obowiązek pełnienia w spółce określonych w umowie funkcji.

Odpowiedzialność

Spółka z o.o., jako osoba prawna, sama odpowiada za zaciągnięte zobowiązania. Wspólnicy zaś, co do zasady, za nie nie odpowiadają, chyba że zachodzą wskazane przez prawo przypadki. Wskazuje ono następujące sytuacje, gdy mamy do czynienia z odpowiedzialnością wspólnika:

• subsydiarna i solidarna odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki wobec wierzycieli, w razie bezskutecznej egzekucji z majątku spółki, przy jednoczesnym braku zaistnienia okoliczności zwalniających z tejże odpowiedzialności (art. 299 KSH)
• odpowiedzialność za niedopełnienia przez członków zarządu ustawowych obowiązków informacyjnych w przedmiocie pokrycia udziałów (art. 291 KSH)
• odpowiedzialność wspólnika za niedopełnienie obowiązków świadczenia na rzecz spółki (art. 184, art.186 KSH)
• odpowiedzialność wspólnika za wniesienie wkładu posiadającego wady, bądź o zawyżonej wartości (art. 14, art. 175 KSH)

Warto też wspomnieć o odpowiedzialności wspólników spółki z o.o. w organizacji, którą ponoszą oni solidarnie ze spółką i osobami działającymi w imieniu spółki, przy czym odpowiedzialność ta jest ograniczona, a jej granicą jest wkład, który nie został wniesiony. Jeśli zaś wspólnik działał w imieniu spółki w organizacji, jego odpowiedzialność jest nieograniczona.