Środek trwały a wartość rynkowa

Środki trwałe stanowią integralną część większości prowadzonych firm. Elementy majątku przedsiębiorcy uznane za rzeczowe aktywa trwałe ujmowane są w ewidencji środków trwałych. To z kolei wymusza na przedsiębiorcy obowiązek ustalenia wartości danego składnika majątku.

Nie stwarza to większych problemów w sytuacji, gdy dysponujemy dowodem zakupu np. w postaci faktury. Są jednak okoliczności, w których określenie wartości środka trwałego odbywa się na podstawie wyceny według wartości rynkowej. Ustawodawca przewidział kilka takich sytuacji.

Czym są środki trwałe?

Wprowadzenie środka trwałego do ewidencji jest ważne ze względu na możliwość zaliczenia wydatków związanych z ich zakupem do kosztów uzyskania przychodu. W praktyce oznacza to, że będziemy mogli dokonać amortyzacji tych środków, czyli rozłożyć w czasie koszty związane z ich wprowadzeniem do majątku firmy. Aby było to możliwe, konieczne jest, by środki trwałe spełniały określone kryteria. Muszą stanowić własność lub współwłasność osoby prowadzącej działalność gospodarczą, a przewidywany okres ich użytkowania musi być dłuższy niż rok.

Ponadto, wprowadzone do ewidencji środki trwałe muszą być kompletne i zdatne do użytku w momencie nabycia, a także muszą być wykorzystywane na potrzeby działalności. Definicja środków trwałych w tym rozumieniu obejmuje budowle, budynki oraz lokale, które stanowią odrębną własność. Poza tym zaliczymy do nich maszyny, urządzenia i środki transportu oraz inne przedmioty. Co ważne, odpisów amortyzacyjnych można dokonywać dla środków, których wartość przekracza 10 000 zł.

Ustalanie wartości rynkowej środka trwałego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wycenę rzeczowych aktywów trwałych realizuje się na podstawie ceny nabycia, kosztów wytworzenia, ceny nabycia powiększonej o przychód oraz wartości rynkowej. Ten ostatni sposób stosowany jest w ściśle określonych okolicznościach. Stanowi to swego rodzaju ułatwienie dla osób, które chcą wprowadzić środek do ewidencji, a nie są w stanie bezpośrednio wykazać wartości składnika majątku na podstawie dokumentu określającego cenę nabycia lub poniesione koszty wytworzenia. Wycena dokonywana w ten sposób realizowana jest z uwzględnieniem cen rynkowych środków stosowanych dla obrotu składnikami majątku tego samego rodzaju.

Do analizy bierze się pod uwagę ceny z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia. Wynika z tego, że wyceniany składnik majątku musi być nabyty jeszcze przed dniem założenia ewidencji środków trwałych. Jak wspomniano wcześniej, jest kilka sytuacji, w których ustawodawca przewidział możliwość stosowania tej metody określania wartości środka trwałego. Reguluje to art. 22g Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z ustawą sposób ten wykorzystuje się, gdy środek trwały nabywany jest w drodze spadku, darowizny lub innego nieodpłatnego nabycia, wprowadzany jest z majątku prywatnego lub wytworzony jest we własnym zakresie i jednocześnie niemożliwe jest ustalenie kosztów.