Spółka z o.o. a składki ZUS

W Polsce obowiązek płacenia składek na ubezpieczenia społeczne nie obejmuje każdego. Mogą się o tym przekonać zwłaszcza wspólnicy w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, którzy w ściśle regulowanych wypadkach zwolnieni są z konieczności ponoszenia comiesięcznych opłat.

Jak wygląda więc zależność pomiędzy spółką z o.o. a składkami ZUS?

Obowiązek, który nie dotyczy każdego

Zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowi płacenia składek ZUS podlegają wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Z uwagi na fakt, iż ta forma organizacyjna nie pozwala, by właściciel był jednocześnie zatrudnionym na umowę o pracę pracownikiem, ten zobowiązany jest do odprowadzania właściwych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z zasadami obowiązującymi jednoosobowe spółki z o.o. opłaty, jakie należy w związku z tym ponosić to kolejno składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Osoby prowadzące jednoosobowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to szczególny przypadek powiązania z zobowiązaniami wobec ZUS. Właściciele tych organizacji nie mogą zostać zatrudnieni przez spółkę, ponieważ wówczas rola pracownika pokrywałaby się z rolą właściciela kapitału - właśnie dlatego właściciele jednoosobowych spółek z o.o. muszą płacić właściwe składki do ZUS. Od pozostałych spółek kapitałowych, w tym spółki z o.o. zrzeszającej co najmniej dwóch wspólników, nie wymaga się, by odprowadzały stosowne składki na ubezpieczenia.

Co ze spółkami z o.o., które tworzone są przez więcej, niż jednego wspólnika?

Według przepisów prawa wspólnicy spółek z o.o. muszą odprowadzać składki na ubezpieczenia do ZUS tylko wtedy, gdy nawiązali oni stosunek pracy z jednostką. Zawarta wówczas umowa o pracę nakłada na nich obowiązek ponoszenia stosownych opłat na poczet ewentualnej wypłaty ubezpieczeń. Warto tu również zaznaczyć, że obowiązek płacenia składek do ZUS dotyczy wyłącznie osób fizycznych oraz wspólników spółek osobowych - osoby prawne nie muszą uiszczać opłat do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że dopóki wspólnicy nie zdecydują się na zawarcie z organizacją na przykład umowy o pracę, to nie mają obowiązku płacenia składek na ubezpieczenia wobec ZUS.

W związku z brakiem konieczności odprowadzania składek wobec ZUS w Polsce podejmowane były nieuczciwe praktyki przedsiębiorców, którzy oddawali wspólnikom 1% udziałów w spółce, sami pozostając udziałowcem z 99% kapitału. Według orzecznictwa sądów praktyki te nazywane są iluzorycznymi, stąd jednostki te traktowane są jak jednoosobowe spółki z o.o. Warto wystrzegać się tego typu praktyk, ponieważ w przypadku stwierdzenia w jednostce podziału udziałów z rażącą przewagą jednego ze wspólników i minimalnym udziałem drugiego, ZUS może domagać się zwrotu składek niepłaconych za dany okres. Jak pokazuje praktyka, sądy podważają wówczas funkcjonowanie wieloosobowych spółek z o.o. i brak konieczności odprowadzania przez nie składek wobec ZUS.