Coraz większa liczba młodych osób chce zakładać własne firmy. Przyczyn jest wiele. Jedną z nich są rosnące koszty zatrudniania pracowników w Polsce co mocno obciąża budżet firm.
Z tej też przyczyny coraz więcej pracodawców oczekuje od swoich potencjalnych pracowników gotowości do założenia własnej działalności. Na szczęście procedura ta nie należy do bardzo skomplikowanych – przyszły przedsiębiorca musi zastanowić się co i w jaki sposób chce oferować, a następnie dopełnić kilku formalności.
1. Dobry biznes plan to podstawa. Niezależnie od wielkości naszej przyszłej firmy, warto przygotować biznes plan, który jako profesjonalne „narzędzie” przyszłego biznesmena stanowi zestawienie takich elementów jak: opis przedmiotu działalności, misję i wizję firmy, analizę rynku (opis konkurencji, potencjalnych klientów oraz ewentualnych partnerów, dostawców), szanse, zagrożenia płynące z otoczenia oraz silne i mocne strony planowanego biznesu oraz symulacje przepływów pieniężnych – określenie źródeł finansowania, kosztów stałych, zmiennych, prognoz zysków etc.
2. Strategia, czyli dokąd idziemy. Każda nowo powstała firma powinna opracować długoterminowy plan działania, czyli strategię. Niektórzy uważają, że tworzenie strategii w sektorze MSP to strata czasu, ponieważ tego typu dokument przydaje się wyłącznie w dużych firmach i korporacjach – nic bardziej mylnego!
Brak dobrze określonej strategii może powodować problemy związane z brakiem wystarczających zasobów lub kompetencji do realizacji prac, niską motywacją pracowników nieutożsamiających się z kierunkiem działań firmy, czy też z brakiem identyfikacji z wartościami firmy. Z drugiej strony, dobrze zaplanowana, opisana i wdrożona strategia pozwala skoncentrować gros zasobów organizacji wokół działań, które zostały uznane za kluczowe dla sukcesu firmy. W praktyce oznacza to łatwiejszy wybór pomiędzy tym „co robić”, a „czego nie robić”, aby zdobyć i utrzymać wybraną, atrakcyjną pozycję rynkową.
Jeżeli przyszły przedsiębiorca nie wie jak zabrać się do tworzenia strategii, może skorzystać z profesjonalnej pomocy firm zewnętrznych. Dzięki dobrze opisanej strategii, łatwiej będzie określić PKD podczas rejestracji firmy. PKD (czyli Polska Klasyfikacja Działalności Gospodarczej) to tak naprawdę określenie tego, czym będzie zajmowała się nasza przyszła firma. Podczas rejestracji działalności, warto wpisać szeroki zakres PKD, uwzględniając nie tylko bieżącą działalność, ale i nasze przyszłe cele – ponieważ przedsiębiorstwo może wykonywać jedynie usługi (lub sprzedawać towary), jakie zostały wymienione podczas rejestracji. Oczywiście z biegiem czasu można poszerzać zakres działalności firmy, jednakże należy pamiętać, że aktualizacje wiążą się z poświęceniem na do czasu, który można wykorzystać na zarabianie pieniędzy.
Rejestr PKD dzieli się zazwyczaj na 5 kategorii, w skład których wchodzą: sekcja, dział, grupa, klasa i podklasa – przedsiębiorca określając PKD powinien wybierać możliwie najniższe podklasy w danych sekcjach. Kody, jakie przypisane są poszczególnym sekcjom i podklasom PKD można łatwo odnaleźć na stronie CEIDG: Lista kodów PKD Polska Klasyfikacja działalności
3. Wybór formy działalności. Kiedy wiadomo już, co i gdzie nasza przyszła firma będzie oferować, przed formalnym rozpoczęciem procedury rejestracji, należy zastanowić się, jaka forma działalności będzie dla nas najodpowiedniejsza. Do wyboru jest kilka opcji:
Jednoosobowa działalność gospodarcza – taka forma prowadzenia firmy nie wymaga od przyszłego właściciela żadnego kapitału zakładowego, a sama procedura rejestracji jest bezkosztowa i trwa zaledwie jeden dzień – wystarczy wypełnienie online wniosku CEIDG, który jest jednocześnie zgłoszeniem do Urzędu Skarbowego, ZUS oraz Urzędu Statystycznego. Przyszłemu przedsiębiorcy pozostaje zatem wyrobienie firmowej pieczątki oraz otworzenie firmowego rachunku bankowego.
Spółka cywilna – krótki czas rejestracji oraz brak kosztów i konieczności wnoszenia kapitału zakładowego to niewątpliwe korzyści dla przyszłego przedsiębiorcy, jednak należy pamiętać, iż spółka cywilna nie jest uznawana za przedsiębiorstwo i działa w oparciu o Kodeks Cywilny. Wspólnicy zobowiązani są do zawarcia umowy spółki, a następnie wspólnie rejestrują działalność gospodarczą – podobnie jak w przypadku jednoosobowej działalności – poprzez zgłoszenie w CEIDG. W tym przypadku, do rejestru wpisani zostają poszczególni wspólnicy, nie zaś spółka jako podmiot gospodarczy.
Spółka jawna – do jej założenia nie jest wymagany kapitał zakładowy, jednakże cały proces rejestracji może potrwać do 2 tygodni, a koszty z nim związane rozpoczynają się od ok. 1300zł (za rejestrację, ewentualne zmiany i ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Podobnie jak w przypadku s-ki cywilnej, przyszli wspólnicy zobowiązani są do podpisania umowy spółki, którą następnie rejestrują w KRS. W tym przypadku jednak nie poszczególni wspólnicy, a spółka, wpisana jest jako przedsiębiorca. Zgłoszenie do KRS dokonywane jest przy pomocy druków KRS-W1, dodatkowo należy złożyć wniosek o wpis do rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), zgłoszenie identyfikacyjne wraz z danymi odpowiedniego urzędu skarbowego (NIP-2) oraz zgłoszenie płatnika składek. Oczywiście, jak w przypadku poprzednich form działalności należy pamiętać o otworzeniu firmowego rachunku bankowego.
Spółka partnerska – nie wymaga wnoszenia kapitału zakładowego, jednakże rejestracja jest czasochłonna (do ok 2 tygodni) oraz kosztowna (od 2300zł). Taka forma działalności może być utworzona przez wykonawców tzw. wolnych zawodów (np. lekarzy, architektów, tłumaczy etc.). Partnerzy zobowiązani są do spisania umowy spółki w formie aktu notarialnego. Po jej podpisaniu następuje rejestracja s-ki w KRS (na podstawie wypełnionych formularzy: KRS-W1, KRS-WD, KRS-WK oraz KRS-WM).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – może zostać utworzona przez jedną osobę lub większą ilość wspólników, którzy spisują między sobą umowę (w formie aktu notarialnego). Wspólnicy zobowiązują się do wniesienia kapitału zakładowego, nie mniejszego niż 5 tyś zł. (w formie pieniężnej lub aportu). Składany do KRS wniosek rejestracyjny powinien zawierać nazwę firmy oraz przedmiot i miejsce prowadzonej działalności, określenie wysokości i formy kapitału zakładowego, podział udziałów spółki pomiędzy poszczególnych wspólników (wymienionych z imienia i nazwiska).
Wszystkie te informacje należy przedstawić w KRS wykorzystując formularze: KRS-W3, KRS-WE, KRS-WK, KRS-WL (opcjonalnie, jeżeli powoływani są prokurenci), KRS-WM oraz MSiG (dowód uiszczenia opłaty sądowej oraz ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).
Wymagane są również dodatkowe załączniki, takie jak: wpis do REGONu (RG-1), zgłoszenie płatnika ZUS (ZUS-ZPA), zgłoszenie identyfikacyjne (NIP-2). Dodatkowo, do wniosku rejestracyjnego, wymagane jest dołączenie załączników, takich jak: umowa spółki (o ile przedsiębiorca nie decyduje się na rejestrację online), oświadczenia całego zarządu o wniesieniu całości kapitału zakładowego, podpisana przez zarząd lista wspólników, potwierdzone notarialnie wzory podpisów członków zarządu (o ile nie są zawarte w umowie spółki).
Do składanych w KRS wniosków należy dołączyć także dowód otwarcia rachunku bankowego (który może zostać otwarty po otrzymaniu nr REGON i odpisu KRS), wniosek rejestracyjny płatnika VAT (jeżeli spółka ma być VATowcem) oraz oświadczenie do Urzędu Skarbowego o wybranej formie opodatkowania i ewentualnym wyborze biura rachunkowego. Wszystkie składane dokumenty muszą być oryginalne lub opieczętowane przez notariusza „za zgodność z oryginałem”.
Spółka akcyjna – wymaga wniesienia znacznego kapitału zakładowego (min. 100 000zł)., czas oczekiwania na dopełnienie wszelkich formalności to ok. 2 tygodnie, natomiast koszty związane z rejestracją rozpoczynają się od ok. 2800zł). Aby zarejestrować spółkę w KRS wspólnicy zobowiązani są do zawarcia aktu założycielskiego oraz stworzenia statutu firmy. Po wniesieniu kapitału zakładowego oraz powołania zarządu i rady nadzorczej, możliwa jest dopiero rejestracja w KRS. Dodatkowo, jak we wcześniej wymienionych formach działalności, należy złożyć wnioski o wpis do REGON, wydanie nr NIP, dokonać zgłoszenia w ZUS oraz otworzyć rachunek bankowy spółki.
4. Wybór formy opodatkowania. W zależności od tego, jaka będzie forma prowadzonej działalności oraz tego co i na jaką skalę będzie oferowała przyszła firma, przedsiębiorca musi dokonać wyboru najkorzystniejszej dla niego formy opodatkowania.
Do wyboru jest:
opodatkowanie na zasadach ogólnych (w tym przypadku obowiązują określone ustawą stawki podatkowe; w tym sposobie rozliczania z Urzędem Skarbowym, przedsiębiorca może odliczać koszty uzyskania przychodu oraz korzystać z ulg podatkowych);
podatek liniowy (opłacalny dla firm przewidujących duże dochody; płacona stała stawka podatkowa, aczkolwiek w tym sposobie opodatkowania przedsiębiorca nie ma możliwość skorzystania z większości ulg podatkowych);
ryczałt (uproszczona metoda rozliczenia z Urzędem Skarbowym dla działalności pozarolniczej; podatek naliczany jest od sprzedanych towarów i usług, bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu; korzystając z tego sposobu rozliczeń, przedsiębiorca zobowiązany jest do prowadzenia uproszczonej księgowości – ewidencji przychodów; niektórym zawodom lub rodzajom działalności przysługują niższe stawki podatkowe, np. działalność gastronomiczna- 3%, działalność budowlana 5,5% czy wynajem samochodów 17%);
karta podatkowa (kolejna, uproszczona forma rozliczeniowa, przeznaczona dla określonej grupy przedsiębiorców: dla osób wykonujących wolne zawody lub prowadzących niewielkie firmy z branży taksówkarskiej, krawieckiej, tapicerskiej czy fryzjerskiej; wysokość podatku jest w tym przypadku uzależniona od rodzaju wykonywanej działalności, ilości zatrudnianych pracowników oraz ilości rezydentów zamieszkujących miasto/wieś, w której działalność jest wykonywana; w przypadku tej formy opodatkowania, przedsiębiorca nie ma możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu, ale tez nie ma obowiązku tworzenia ewidencji podatkowej.
Oprócz wyboru formy opodatkowania działalności, przedsiębiorca zamierzający zarejestrować firmę, musi także zadecydować, czy chce zostać płatnikiem VAT.
5. Do dzieła! Kiedy już wszystkie najważniejsze decyzje o formie przyszłej firmy czy sposobie opodatkowania, zostaną podjęte, wystarczy przejść do internetowej strony odpowiedniego urzędu i rozpocząć proces rejestracyjny. Przedsiębiorcy, decydujący się na założenie jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki cywilnej, powinni skorzystać z formularza na oficjalnej stronie CEIDG zaś pozostali, planujący założyć spółkę z o.o., jawną, partnerską lub akcyjną, powinni skierować się na strony BIP, w celu wypełnienia odpowiedniego formularza rejestracyjnego.