Obowiązki wobec członka rodziny jak współpracownika

W wielu firmach, zwłaszcza początkujących, często spotykaną praktyką jest zatrudnianie członków najbliższej rodziny. Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, nie są oni zwykłymi pracownikami, ale tzw. osobami współpracującymi.

Jak wymieniono w powyższej ustawie, osobami współpracującymi mogą być małżonek, dzieci (przysposobione lub własne), rodzice, macocha, ojczym oraz osoba przysposabiająca, które pozostają z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i pomagają mu w prowadzeniu firmy.



W przypadku zatrudnienia osoby współpracującej na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, członek rodziny nie jest traktowany przez ZUS jako zwykły pracownik. Oczywiście przedsiębiorca ma obowiązek w ciągu siedmiu dni od rozpoczęcia współpracy zgłosić osobę współpracującą do ubezpieczenia i później regularnie opłacać za nią składki. W przypadku osób współpracujących zatrudnionych na umowę o pracę, o dzieło lub nawet pracujących nieodpłatnie, przedsiębiorca musi opłacać składkę ZUS w takiej wysokości, co za siebie. Co więcej, osób współpracujących nie dotyczy ZUS preferencyjny, nawet w przypadku, gdy taki opłaca przedsiębiorca. Dlatego w przypadku osoby współpracującej składka ZUS wyniesie w 2015 r. blisko 1100 zł, bez względu na wysokość jej zarobków. W przypadku zatrudnienia osoby współpracującej na podstawie umowy zlecenia, sposób opłacania składek ZUS jest taki sam, jak w przypadku osób niespokrewnionych. Co ważne, składki ZUS za osobę współpracującą można wliczyć w koszty uzyskania przychodu.

Niestety, w koszty uzyskania przychodu nie można wliczyć wynagrodzenia, które przedsiębiorca wypłaca osobie współpracującej. Zasada ta obowiązuje nawet w przypadku rozdzielności majątkowej małżonków. Urzędy skarbowe są także bardzo wyczulone na zaniżanie pensji zatrudnionych w firmie członków rodziny – dlatego należy dbać o to, by była ona zbliżona do wynagrodzenia rynkowego. Do kosztów uzyskania przychodów można jednak wliczać inne wydatki powiązane z osobą współpracującą: diety, opłaty za kursy i szkolenia czy wydatki związane z użytkowaniem samochodu.
Oczywiście przedsiębiorca ma również obowiązek obliczania i opłacania zaliczek na podatek dochodowy za osobę współpracującą, wystawienia dokumentu PIT-11 oraz PIT-4R, w którym informuje o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy osoby współpracującej.