Do końca 2012 roku prawo do skorzystania z urlopu wychowawczego przysługiwało jedynie pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania jak i na mocy spółdzielczej umowy o pracę.Znowelizowane przepisy które weszły w życie w ubiegłym roku rozszerzają znacząco grono tych osób, którym to prawo będzie przysługiwać. Kogo przepisy obejmą - czy z prawa do urlopu wychowawczego będą mogli skorzystać również właściciele firm?
Jeszcze do niedawna prawo do urlopu wychowawczego przysługiwało jedynie bardzo ograniczonej grupie osób –
dotyczyło jedynie pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę od których to budżet Państwa odprowadzał składki na ubezpieczenia społeczne w okresie urlopu. Nowela ustawy sprawia, że skorzystać z tej możliwości (po zakończeniu macierzyńskiego) mogą również:
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą,
- pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia,
- pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło,
- związani umową agencyjną,
- osoby bezrobotne,
- samo zatrudnieni,
- rolnicy opiekujący się dzieckiem.
Zrównanie przywileju opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez budżet państwa dla wszystkich powyższych grup
nie jest więc bez znaczenia w odniesieniu do pierwszej z wymienionych – przedsiębiorców. Stare przepisy powodowały bowiem, że składki na ubezpieczenia
społeczne odprowadzane były tylko i wyłącznie w odniesieniu do urlopu macierzyńskiego. Gdy przedsiębiorca chciał skorzystać z urlopu wychowawczego na dziecko musiał działalność zawiesić a co za tym idzie
nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (składka emerytalna i rentowa nie były za niego odprowadzane – składki te za osoby na etacie odprowadzało państwo) co z kolei przedkładało się na zaniżoną wysokość przyszłej emerytury. Innym problemem w tej kwestii był fakt, że przedsiębiorca musiał
zawiesić prowadzenie działalności na okres urlopu - nie mógł zrobić tego jednak na okres dłuższy niż 2 lata o czym mówią przepisy o swobodzie działalności gospodarczej (urlop wychowawczy pracownikowi przysługiwał na okres 3 lat). Opisywana nowelizacja powoduje więc nie tylko
zrównanie szans zatrudnionych na mocy umów o pracę z przedsiębiorcami w kwestii państwowych świadczeń – przedsiębiorca korzystający z urlopu wychowawczego ma także możliwość zwiększenia okresu zawieszenia funkcjonowania przedsiębiorstwa do lat 3 (na okres przysługującego mu urlopu). Każdy chcący ubiegać się o możliwość opłacania składek przez państwo musi pamiętać jednak o bardzo istotnej kwestii –
okresie, w którym sam składki opłacał – jeżeli okres ten wynosi minimum 6 miesięcy – podstawa składek wynosi 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę. Gdy jednak staż jest krótszy niż wspomniane pół roku to:
- państwo zapłaci jedynie składki na ubezpieczenie emerytalne,
- osoba traci prawo do opieki zdrowotnej z Narodowego Funduszu Zdrowia,
- osoba traci prawo ochrony na wypadek wystąpienia niezdolności do pracy,
- podstawa wymiaru składek wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
