Podatek PCC – kiedy go płacimy?

Zgodnie z polskimi przepisami, opodatkowaniu podlegają nie tylko dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne i firmy, ale również niektóre umowy cywilnoprawne. Kiedy należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) i jakie są jego stawki? Podpowiadamy!

Jak określono w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, podlegają mu następujące umowy:

• sprzedaży rzeczy i praw majątkowych
• umowy zamiany rzeczy i praw majątkowych
• pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku
• darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy
• dożywocia
• o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat
• ustanowienie hipoteki
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności
• depozytu nieprawi­dłowego
• spółki

Co ważne, podatkiem od czynności cywilnoprawnych są opodatkowane także zmiany wymienionych powyżej umów jeżeli na ich mocy nastąpi podwyższenie podstawy opodatkowania, a ponadto ugody i wyroki sądów jeśli wywołują takie same skutki, jak podpisanie powyższych umów.

Stawki podatku PCC

Zgodnie z ustawą, stawki podatku od czynności cywilnoprawnych stanowią określony procent podstawy opodatkowania, czyli wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej (np. kwoty pożyczki czy wartości sprzedanej rzeczy). I tak, stawki podatku PCC wynoszą:

• 2% - od umowy sprzedaży lub zamiany nieruchomości, użytkowania wieczystego, rzeczy ruchomych lub praw spółdzielczych, umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego
• 1% - od umowy sprzedaży lub zamiany innych praw majątkowych, od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności
• 0,5% - od umowy spółki
• 0,1% - od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących, licząc od kwoty zabezpieczonej wierzytelności

Dodatkowo, podatek PCC od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej wynosi zawsze 19 zł.

Kto płaci podatek PCC?

Obowiązek opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnej spoczywa na jednej ze stron umowy. Jeśli jest to umowa sprzedaży – podatek płaci kupujący, umowa darowizny – obdarowywany, umowa dożywocia – nabywca własności nieruchomości, umowa pożyczki – otrzymujący pożyczkę, umowa hipoteki – osoba składająca oświadczenie woli o jej ustanowieniu.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku umowy zamiany oraz umowy spółki cywilnej – podatnikami są tu obie strony umowy zamiany oraz wszyscy wspólnicy spółki cywilnej.

Kiedy należy zapłacić podatek PCC?

Podatnik ma na zapłatę podatku od czynności cywilnoprawnych 14 dni od chwili dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli np. daty zawarcia umowy pożyczki lub sprzedaży. W przypadku orzeczeń sądów liczy się nie data wydania orzeczenia, ale jego uprawomocnienia się. Deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych składana jest na formularzu PCC-3.