Różnice kursowe

Przedsiębiorcy coraz częściej dokonują transakcji zagranicznych a z tym wiążą się płatności realizowane w walucie obcej. Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości zawiera zapis, że księgi należy prowadzić w języku polskim i w walucie polskiej. Transakcje mogą być rozliczane w walucie obcej i otwierać rachunki w walutach wymienialnych, jednak w tych transakcjach waluty obce trzeba wycenić a powstałe różnice kursowe należy właściwie rozliczyć w podatkach firmy.

Czym są? Jak powstają? Na czym polegają ujemne i dodatnie różnice kursowe? Z tymi zagadnieniami ma do czynienia przedsiębiorca prowadzący transakcje międzynarodowe w walucie obcej jak również firmy polskie rozliczające się między sobą np.: w euro czy dolarze. Poniżej rozwijamy ważniejsze zagadnienia różnic kursowych.

Różnice kursowe powstają w wyniku rozliczenia różnych transakcji np.: sprzedaży lub zakupu w walucie obcej towaru lub usługi. Przeliczenie danej kwoty waluty na inną walutę po różnych kursach pomiędzy określonymi momentami ustalenia kursów. Przelicznik waluty obcej na polski złoty odbywa się po kursie NBP z dnia poprzedzającego obowiązek podatkowy. Jeżeli kurs danego banku z daty transakcji nie różni się od kursu NBP o więcej niż 5%, wówczas przeliczamy walutę po kursie faktycznie zastosowanym z daty transakcji tego banku. W przypadku większej różnicy niż 5 % przeliczenie powinno nastąpić po kursie NBP.

Dodatnie i ujemne różnice kursowe

W momencie rozliczenia mogą powstać dodatnie różnice kursowe – zwiększają one przychód przedsiębiorcy lub ujemne różnice kursowe wówczas zwiększają koszty uzyskania przychodu. Dodatnie różnice kursowe pojawiają się jeżeli otrzymujemy zapłatę w wysokości wyższej niż wykazany przez nas przychód, jak również gdy zapłacimy kwotę niższą niż wykazany przez nas koszt. Ujemne różnice kursowe pojawiają się jeżeli otrzymujemy zapłatę w wysokości niższej niż wykazany przez nas przychód, jak również gdy zapłacimy kwotę wyższą niże wykazany przez nas koszt. W zależności od wyżej wymienionych sytuacji, dodatnie różnice kursowe zwiększają przychód, a ujemne zwiększają koszty i firmy rozliczające się na zasadach ogólnych, muszą powstałe różnice kursowe odpowiednio zaliczyć do przychodów lub kosztów w ujęciu książki przychodów i rozchodów.


Przykładowo firma X w dniu 11.09.2014 r. wystawiła fakturę w wysokości 10.000 EUR za wykonaną usługę. Kurs NBP na ten dzień równał się 4,5 PLN wówczas przychód wyniósł 45.000 PLN. W dniu 15.10.2014 r. firma Y zapłaciła za ww. fakturę i kurs z dnia wpływu pieniędzy wyniósł 4 PLN czyli 40.000 PLN. W tej sytuacji firma X uzyskuje ujemne różnice kursowe w wysokości 45.000 minus 40.000 = 5000 PLN, czyli o 5000 PLN zwiększa swoje koszty i w tym przykładzie odnosi stratę na różnicy kursowej.

W jakich sytuacjach tworzą się różnice kursowe?

Najczęściej gdy rozliczamy w walucie obcej zakupy lub sprzedaż usług bądź towarów w transakcjach międzynarodowych, w wyniku płatności rat w kredycie zaciągniętym w obcej walucie oraz przy rozliczeniu kosztów delegacji zagranicznej. Różnice kursowe mogą również powstać przy zakupie lub sprzedaży waluty dla firmy.