Czy VAT jest kosztem?

Wielu przedsiębiorców – zwłaszcza tych prowadzących księgowość samodzielnie – zastanawia się, jakie wydatki może wliczyć w koszty uzyskania przychodów, pozwalające obniżyć wysokość podatków opłacanych na rzecz budżetu państwa. Sporo wątpliwości budzi zwłaszcza kwestia zaliczania do kosztów podatku VAT. Odpowiadamy na pytanie, czy VAT jest kosztem firmy.

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym w ogóle jest VAT. Podatek ten – zwany podatkiem od towarów i usług – został po raz pierwszy wprowadzony we Francji w 1954 r. W Polsce obowiązuje on od 1993 r. Ogólnie rzecz biorąc, jest to danina dotycząca zarówno sprzedawców, jak i konsumentów, gdyż jego wartość jest doliczana do każdej transakcji.

Działalność gospodarcza – koszty uzyskania przychodów pozwalają obniżyć podatek

Wielu przedsiębiorców zastanawia się, czy może wliczyć opłacany podatek VAT w koszty uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wydatki poniesione w celu osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, które są właściwie udokumentowane oraz nie są wymienione w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów. Podatek VAT znajduje się w tym katalogu, co oznacza, że przedsiębiorca nie może zaliczyć go do firmowych kosztów.

Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki – według art. 23 ust. 1 pkt. 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w niektórych sytuacjach do kosztów uzyskania przychodów zalicza się bowiem podatek VAT naliczony oraz należny.

Podatek VAT naliczony uznaje się za koszt uzyskania przychodu:

• w całości – gdy dany podatnik jest zwolniony z podatku od towarów i usług bądź nabył towary i usługi w celu wytworzenia lub odprzedaży towarów albo świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług
• częściowo – w takiej wysokości, w której zgodnie z przepisami podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeśli naliczony podatek nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej

Z kolei podatek VAT należny można wliczyć w koszty uzyskania przychodu:

• w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (jeśli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług) – kosztem nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów
• w sytuacji zużycia lub przekazania przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy (obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami)
• w przypadku towarów przekazanych nieodpłatnie, jeśli wyłącznym warunkiem ich przekazania jest wcześniejsze nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości